Wanneer is er sprake van Trauma?
Over het algemeen wordt aangenomen dat de ernst van traumatische symptomen gelijk staat aan de ernst van de gebeurtenis. Hoewel de omvang van een ingrijpende gebeurtenis een belangrijke factor is, hoeft dit niet te leiden tot trauma. De weerbaarheid van het kind blijkt namelijk de belangrijkste factor.
Vervelende gebeurtenissen horen jammer genoeg bij het leven, maar gelukkig horen weerbaarheid en veerkracht er ook bij. Weerbaarheid of veerkracht geven het vermogen om jezelf te herstellen. Veerkracht is een kracht dat wij allemaal bezitten om stress en gevoelens van angst, hulpeloosheid en overweldiging te verwerken. Veerkracht kan beschreven worden als een veer die, als je hem uittrekt, weer terugspringt in zijn oorspronkelijke vorm. Trek je de veer echter te vaak uit, of zet je er teveel kracht op, zal de veerkracht op den duur verloren gaan.

Belangrijk in de opvang van kinderen, is in eerste instantie het bieden van veiligheid en bescherming. Dit kun je als ouder of verzorger het beste bieden, wanneer je zelf tot rust bent gekomen. Indien je overstuur bent voelen kinderen dit haarfijn aan. Het gevolg kan zijn dat het kind voor de ouder gaat zorgen, wat de bescherming en veiligheid niet ten goede komt. En bovendien extra belastend voor het kind kan zijn. Het is voor de ouder dan raadzaam er met iemand over te praten.

Daarnaast is het belangrijk de dagelijkse gang van zaken door te laten gaan. Dit biedt namelijk overzicht en duidelijkheid, i.t.t. de onveilige chaos die de nare gebeurtenis teweegbracht. Met de dagelijkse gang van zaken wordt bedoeld: op reguliere tijd opstaan, naar school gaan, op reguliere tijden eten etc. Bij het weer naar school of de opvang gaan, is het belangrijk dat de leerkracht of leidster weet wat er gebeurt is. Zo kan deze het kind opvangen, mocht dit nodig zijn.

Verschillende traumata:
•Harde klap, waarbij falen van fysieke verdediging.
•Vallen
•Hoofdletsel
•Botsing / Motorvoertuigongelukken
(Symptomen hierbij zijn o. a. : duizeligheid, balansproblemen, gevoel van lichamelijke kwetsbaarheid, angstig voelen, onhandigheid, hoogtevrees etc.)
•Onontkoombare aanval
•Onmogelijk kunnen ontsnappen
•Seksueel misbruik
•Pre- en perinataal trauma ( benauwdheid, vroege chirurgische ingrepen, etc.)
•Verdoving
•Hoge koorts
•Verstikking
•Zich bijna verstikken en bijna verdrinking

Tips bij traumaverwerking:

- Hou zoveel mogelijk de dagelijkse routine (de dagelijkse gang van zaken) aan

- Informeer de leerkracht op school of de leidster van de opvang over de situatie

- Voorkom dat een kind de zorgrol overneemt

- Geef het kind extra, positieve aandacht

- Laat het kind de vervelende gebeurtenis naspelen of tekenen

- Geef eerlijke, concrete en heldere informatie

- Zorg dat er rust en tijd is om reacties te uiten

Voorbeelden van Posttraumatische Stress reacties

Herbeleven: Kinderen kunnen herhaaldelijk spelletjes doen waarin aspecten van trauma worden nagespeeld. Gedrag vertonen waarin gevoelens bovenkomen, alsof de gebeurtenis opnieuw beleefd wordt. Nachtmerries (zie beschrijving ’slaapproblematiek’)

Slaapproblematiek: Het kind praat in zijn slaap, heeft nachtmerries, of wordt plotseling schreeuwend of huilend wakker. Ook weer gaan bedplassen komt vaak voor.

Vermijdingsgedrag : Het kind probeert gedachten, gevoelens, gesprekken of plaatsen die aan het trauma doen denken te vermijden.

Regressie: Soms gaan kinderen zich gedragen alsof zij een stuk jonger zijn. Zoals plots weer bang zijn in het donker, willen niet alleen gelaten worden, willen dat ouders hen aankleden, voeden etc.

Rusteloosheid: Zoals moeite met inslapen of doorslapen, irritatie of woede uitbarstingen, concentratieproblemen, overmatig alert, hyperactief.

Psychosomatische klachten: De voortdurende aanhoudende angst of nerveuze spanning in het zenuwstelsel, uit een kind met name in lichamelijke klachten zonder medische oorzaak. Het kind heeft bijvoorbeeld aanhoudend last van buikpijn of hoofdpijn.

Na verloop van tijd verdwijnen de meeste Posttraumatische stressreacties. Indien je echter merkt dat het kind vastloopt en de Posttraumatische stressreacties aanhouden of verergeren, is het belangrijk dit te erkennen en deskundige hulp in te schakelen.